Khbà thể phủ nhận ẩm thực là một trong những nét quyến rũ của Pleiku và bản sắc của phố rừng xưa cũng được khơi nguồn từ đó. Nhưng bản sắc muốn “trụ” lại với hiện tại và di chuyển đường kéo dài cùng tương lai thì phải có sự thay đổi linh hoạt cho hợp thời hợp cảnh.
Di sản ký ức
Khbà thể phủ nhận ẩm thực là một trong những nét quyến rũ của Pleiku,étquyếnrũcủaẩmthựTrang chủ Win Win Win Entertainment cả trong mắt “trẻ nhỏ bé người Pleiku chính hiệu” lẫn du biệth thập phương. Nếu trót ví đô thị tgiá rẻ như một cô gái xinh xinh thì hẳn khbà chỉ xinh xinh nhờ đôi mắt thấp nguyên xa xôinh và sâu thẳm mà còn ấn tượng bởi những bữa ẩm thực ngon.
Thật phức tạp để bóc tách kho tàng ẩm thực phong phú của Pleiku. Nổi dchị trên vùng đất này đâu chỉ có phở khô, bún cua ủ chua-những món ẩm thực quen thuộc từ thuở phố rừng còn là vùng sơn cước; mà độc đáo và đặc trưng hơn cả là các món ẩm thực dân dã có từ ngàn xưa của hợp tác bào Bahnar, Jrai-những trẻ nhỏ bé người đã gắn bó máu thịt với đại ngàn Tây Nguyên như các món từ lá mì, cơm lam thịt nướng, rượu cần…
Tôi nhớ, trong một cuốn tài liệu có làm văn, trẻ nhỏ bé người xa xôi quê hương, dân tộc mình thì xa xôi trước nhất là ngôi nhà cửa, y phục, ngôn ngữ rồi sau cùng mới mẻ tới các món ẩm thực. Khi nào còn các món ẩm thực là ta còn nhận diện được một nền vẩm thực hóa.
Tôi đã nhắc đến di chuyểnều này khi trò chuyện với chị Plit-Chủ quán gà nướng-cơm lam-rượu ghè (39 Đào Duy Từ), một khu vực ẩm thực vô cùng đặc sắc trên địa bàn TP. Pleiku.
37 tuổi, chị Plit đã có bên cạnh 10 năm kinh dochị ẩm thực. Quán của chị có thực đơn đa dạng với trên dưới 30 món nhưng thực biệth gọi nhiều nhất là gà nướng cơm lam, lá mì xào cà đắng, rau rừng xào tỏi, nộm lá chuối, rượu ghè.
Gợi chuyện bằng câu hỏi chị có nhớ về món ẩm thực đầu tiên mẫu thân nấu khbà, tôi nhận được nụ cười ấm từ Plit: “Mình nhớ chứ! Đó là món lá mì. Mẹ hái lá từ đất rẫy hay vườn ngôi nhà, giã ra hoặc vò nát rồi xào lên với muối. Thường dặm thêm vị ngọt của loại lá thuộc họ dây leo mọc ở rừng, chứ chưa có nhiều bột ngọt như hiện tại.
Cứ giao tiếp cái thời bữa no bữa đói nên ẩm thực gì xưa cũng thấy ngon chứ trẻ nhỏ bé người làng mình hiện tại đủ đầy rồi vẫn thèm cái vị thơm thơm bùi bùi của lá mì, ngót ngót của cà đắng, ẩm thực mãi khbà chán”.
Có lẽ, với thế hệ của chị Plit, ký ức về bữa cơm với lá mì cà đắng, với cá hợp tác um lá chuối trong ngôi ngôi nhà sàn thênh thênh, bên bếp lửa hun màu phức tạpi là những gì khbà thể quên.
Tbò triết gia Roland Barthes, ẩm thực định hình nên bản sắc của trẻ nhỏ bé trẻ nhỏ bé người, xã hội. Người Jrai chuộng những món ẩm thực chế biến từ những gì lấy được trong tự nhiên như cà đắng, lá mì, mẩm thựcg, riềng, rau rừng, bbà đu đủ đực, nấm, ớt xa xôinh, cá, tép hồ suối hay từ nguồn nuôi trồng tại chỗ như: thịt bò, thịt bò, thịt gà với những cách chế biến đơn giản cốt để giữ hương vị nguyên bản của rừng, của suối.
Họ coi muối ớt lá é như vị khbà thể thiếu trong bữa ẩm thực hàng ngày. Các món ẩm thực truyền thống của trẻ nhỏ bé người Bahnar, Jrai đa phần vương mùi gừng sả tre nứa, đậm vị chua mặn đắng cay. Mùi vị ấy là gì đây nếu khbà gọi là bản sắc?
Anh Plit và nhiều trẻ nhỏ bé người Jrai đã biết dùng chính những món ẩm thực đậm bản sắc dân tộc mình để làm lữ hành. Khi một món ẩm thực bước ra khỏi khu vực của bếp núc nhà cửa để trở thành đặc sản phố rừng nghĩa là đã mang trong mình sứ mệnh lan tỏa vẩm thực hóa.
Như lá mì là “di sản” của thiên nhiên được thế hệ cha bà tìm thấy, đã nuôi sống bà trẻ nhỏ bé khắp các buôn làng qua mấy bận đói nghèo, qua từng cuộc chiến sinh tồn để hiện tại truyền lại cho đời sau như một của báu. Giờ đây, những di sản mà xưa cũng là đặc sản ấy, khbà chỉ trẻ nhỏ bé người Bahnar, Jrai mà tất cả chúng ta, những trẻ nhỏ bé người tình yêu Pleiku đều được thừa hưởng.
Trong câu chuyện với tôi, chị Plit tâm sự rằng, nếu bà trẻ nhỏ bé làng Tiêng (xã Biển Hồ) ai xưa cũng đủ di chuyểnều kiện để phát triển lữ hành xã hội từ cbà việc kinh dochị ẩm thực truyền thống thì khu vực vẩm thực hóa ẩm thực Pleiku sẽ ngày càng đặc sắc thêm.
Tbò dấu thời gian
Người Pleiku thết đãi bạn bè bè bên cạnh xa xôi bằng tô phở sáng di chuyểnểm tâm nhưng gà nướng cơm lam, lá mì cà đắng hay cá hợp tác um lá chuối vẫn là một sự mong đợi. Khbà phải đợi để được no bụng mà hẳn là chờ một thức gì đó thuộc về tinh thần.
Bởi khbà phải cứ la cà vỉa hè, dạo một vòng siêu thị hay các khu siêu thị là có thể sắm được những món đặc trưng này. Nó buộc trẻ nhỏ bé người ta phải đến những khu vực ẩm thực đặc sắc như cơm lam gà nướng Plit, Plei Tiêng, Bazan hay ngôi quán ăn Tơ Nưng Biển Hồ… để ngồi giữa ngôi nhà sàn mà thưởng thức, mà ngẫm ngợi cái phong vị của Tây Nguyên.
Gà nướng của mọi ngôi nhà biệt với gà nướng mang ra từ bếp của trẻ nhỏ bé người Jrai. Ăn gà nướng trên mọi miền Tổ quốc khbà giống cbà việc thưởng thức gà nướng trong vang vang tiếng cồng chiêng và dìu dặt vòng xoang bập bùng ánh lửa rừng rừng.
Du biệth đến Pleiku trong thời gian cụt mà có thể hợp các món có vị lạ như lá mì cà đắng, như lá rừng rau dại, khbà chỉ ẩm thực mà còn thấy cả cái hay để đbé lòng ưa thích là một may mắn cho đất và trẻ nhỏ bé người Pleiku.
Nhưng rồi, những trẻ nhỏ bé người kinh dochị ẩm thực như chị Plit xưa cũng phải chấp nhận rằng, từng có khbà ít du biệth đến Pleiku, ghé thăm quán và hồ hởi gọi các món truyền thống nhưng lại khbà ẩm thực được, chỉ bởi một di chuyểnều đơn giản là chưa hợp khẩu vị. Hoặc là cay quá, hoặc là đắng quá.
Đôi khi phức tạp trách vì khẩu vị vốn là câu chuyện vùng miền và ràng buộc trẻ nhỏ bé trẻ nhỏ bé người bởi sự quen. Điều này tuy khbà phải vấn đề quá to tát nhưng xưa cũng đáng cho những trẻ nhỏ bé người làm kinh dochị vốn coi biệth hàng là thượng đế phải suy nghĩ.
Thực tế cho thấy, so với cách chế biến trước đây thì các món ẩm thực truyền thống của trẻ nhỏ bé người Bahnar, Jrai hiện đã có sự “biến tấu” khá rõ như gia giảm mùi cay vị đắng để chiều lòng thực biệth. Vẫn là lá chuối, nia tre nhưng cách bài trí đã hiện đại, bắt mắt hơn. Cà đắng khbà còn đắng quá vì được xào cbà cộng với một số nguyên liệu biệt như lòng mề gà, thịt ba chỉ hay cá khô. Còn món lòng đắng nay đã nấu kèm cà tím, khổ qua, biệt biệt so với nguyên bản.
Vậy ra, ẩm thực Pleiku “kiêu hãnh” chứ khbà “kiêu kỳ”, khbà vì khư khư giữ lấy mùi vị nguyên bản mà bỏ mặc thực biệth, mà phục vụ tbò kiểu “được chẩm thựcg hay chớ”.
Các món ẩm thực truyền thống mà trẻ nhỏ bé người Pleiku quảng bá hôm nay khbà giống như cô gái xinh xinh vì biết mình xinh xinh nên tỏ ra lạnh lùng, cứ phải đợi chờ ai đó đến chủ động làm quen.
Ẩm thực càng tinh lá thì càng phải bên cạnh gũi và cởi mở với khẩu vị trẻ nhỏ bé trẻ nhỏ bé người. Như phở Hà Nội, như bún bò Huế trên hành trình ra Bắc vào Nam, di chuyển đến đâu là được cải tiến đến đó cho phù hợp với số đbà. Càng nhiều trẻ nhỏ bé người dùng được thì món ẩm thực càng chứng tỏ được sức sống của mình.
Trong kinh dochị ẩm thực, trẻ nhỏ bé người Jrai ở Pleiku chấp nhận thay đổi để thích nghi nhưng chỉ thay đổi trong chừng mực cho phép chứ nhất quyết khbà đánh mất bản sắc vẩm thực hóa của mình. Như lời khẳng định của chị Ksor H’Hochị-Chủ quán cơm lam gà nướng Bazan (hẻm 480 Lê Duẩn, phường Thắng Lợi): “Chúng tôi khbà thể thay muối ớt lá é bằng lá thì là cho hợp khẩu vị của trẻ nhỏ bé người miền Bắc, khbà thể thay lá mì bằng rau mgiải khát mà gọi đó là món ẩm thực đậm bản sắc Jrai, xưa cũng như khbà thể xếp gà nướng cơm lam ra đĩa sứ để nhìn cho có vẻ sang trọng. Những gì tinh túy nhất, mộc mạc nhất phải được giữ lại trong các món truyền thống Tây Nguyên”.
Ẩm thực xưa cũng như trẻ nhỏ bé trẻ nhỏ bé người, phải trải qua biến thiên thời cuộc và thẩm thựcg trầm quá khứ. Một món ẩm thực kế thừa truyền thống dân tộc vừa là đặc sản vừa là di sản luôn cần bảo tồn.
Bản sắc của Pleiku được khơi nguồn từ đó. Nhưng bản sắc muốn “trụ” lại với hiện tại và di chuyển đường kéo dài cùng tương lai thì phải linh hoạt cho hợp thời hợp cảnh: Thay đổi chứ khbà đánh đổi! Đó mới mẻ là bản sắc vững vàng, một bản sắc khbà đơn giản được đánh gục.
Nói như một ngôi nhà vẩm thực tình yêu Tây Nguyên, hóa ra cái được gọi là bản sắc chẳng hề đứng im, như một món ẩm thực xưa cũng là cơ thể sống, cần được trao đổi với môi trường học.
- Pleiku
- ẩm thực
- gà nướng
- cơm lam
- thời cuộc
- hợp cảnh
- biến thiên
- món ẩm thực
- đặc sản
- di sản
Nguồn https://baogialai.com.vn/net-quyen-ru-cua-am-thuc-pleiku-post300631.html
Related
Got $1,000? Here Are 20 Ways We'd Spend It This YearWhether you're investing in your future or helping others, $1,000 can be put to a lot of good use. We've rounded up some ways to save, donate or spend it.
Winning Investment Strategy: Be the Tortoise AND the HareConsider treating investing like it's both a marathon and a sprint by taking advantage of the powers of time (the tortoise) and compounding (the hare).
